Διακοπή για διαφημίσεις...

     Δεν είναι λίγες οι φορές που παρακολουθώντας τηλεόραση, συλλαμβάνω τον εαυτό μου να γελάει με έξυπνες και εύστοχες διαφημίσεις! Πολλές από αυτές μάλιστα, μπορούν εύκολα να γίνουν αφορμή και για κάποιο γλωσσολογικό θέμα.

     Αυτό τον καιρό, η πιο διαδεδομένη και επιτυχημένη διαφήμιση έχει και κάποιο γλωσσολογικό ενδιαφέρον... Νομίζω μπορείτε να μαντέψετε σε ποια αναφέρομαι, έτσι δεν είναι; Πράγματι... ΤΥΧΑΙΟ; ΔΕ ΝΟΜΙΖΩ... Αυτός ο δημοφιλέστατος, πλέον, αριθμολόγος και οι διαφημίσεις του 11888, έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον, πέρα από πελάτες και ακροατές, και των γλωσσολόγων επίσης... Οι μορφολόγοι φίλοι μας το έχουν σίγουρα υπόψη τους, αφού αυτές οι ετυμολογικές και μορφολογικές αναλύσεις είναι μοναδικές και άκρως ενδιαφέρουσες!!

"pizza + δώρο = πιτσαδόρος"

     Δεν μπορώ να ξεχάσω την ανάλυση για την "πίτσα", από το Π (3,14) του κύκλου και το "τσα!!" που κάνει ο πιτσαδόρος όταν μας φέρνει τις πίτσες... ο "πιτσαδόρος" από την άλλη πλευρά, λέγεται έτσι γιατί στις δύο πίτσες φέρνει τη μία δώρο... Ο "υδραυλικός" βγαίνει από το ύδωρ + αυλικός κι άφησα τελευταίο, το καλύτερο απ'όλες τις διαφημίσεις αυτής της σειράς, το "βενζινάδικο", το οποίο λέγεται έτσι γιατί είναι άδικο που η βενζίνη έχει φτάσει στα ύψη...

"βενζίνη + άδικο = βενζινάδικο"

     Πραγματικά, η ευφυΐα του κειμενογράφου αυτής της διαφήμισης είναι πρωτοφανής! Όμως, παρά το χιούμορ και την ευρηματικότητα των διαφημίσεων αυτών, θίγεται ένα ζήτημα ιδιαίτερα ακανθώδες για τα γλωσσολογικά πράγματα. Εκείνο της ετυμολογίας.

     Η ετυμολογία, δεν είναι κάτι άλλο, πέρα από την αναζήτηση του ετύμου, της πραγματικής προέλευσης της μορφολογίας και της σημασίας των λέξεων. Όμως δεν είναι μία καθόλου εύκολη υπόθεση, και έχοντας υπόψη τους αιώνες γλωσσικής εξέλιξης που έχουν μεσολαβήσει, μπορούμε να καταλάβουμε το γιατί.

     Προκύπτουν λοιπόν πολλές φορές, ανακριβείς και ασαφείς ετυμολογίες, ακόμη και από γνωστούς γλωσσολόγους... Η λεγόμενη παρετυμολογία, παρερμηνεία δηλαδή της προέλευσης των λέξεων, γίνεται άλλες φορές στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τη ρίζα μιας λέξης, άλλοτε γιατί ο ήχος -ιδιαίτερα ξένων λέξεων - μοιάζει με μία γνώριμη σε εμάς λέξη ή φράση (π.χ. "τηλεκοντρόλ" (telecontrol) = τηλεκοντάρ'  -από άλλη εύστοχη διαφήμιση-, "παντελόνι" = πάντα λιώνει). Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που διαστρεβλώνουμε την προέλευση των λέξεων γιατί επηρεαζόμαστε από διάφορες εμπειρίες μας ή ακόμη γιατί θεωρούμε την εξέλιξη της μορφής μιας λέξης φθορά, και αναγάγουμε έτσι σε παλαιότερους τύπους και ερμηνείες. Ενώ, δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις που υποστηρίζεται μία συγκεκριμένη παρετυμολογία λέξεων για να εξυπηρετηθούν κάποιοι σκοποί... (π.χ. συμπακτωμένος δίσκος > compact disc, λάνδη > land...)

      Για να αποφύγουμε, επομένως, τέτοιου είδους ατοπήματα και παγίδες, είναι προτιμότερο να δεχόμαστε ή να δημιουργούμε τέτοιου είδους ετυμολογικές πλάνες, στο πλαίσιο του χιούμορ και του σαρκασμού.Οι αστήρικτες αναλύσεις, δεν είναι και ότι πιο επιστημονικό και μερικές φορές μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνες. Ο εν λόγω αριθμολόγος των διαφημίσεων πάντως, παρά τις αβάσιμες ερμηνείες του, μας είναι πολύ συμπαθής. Δεν ξέρω βέβαια αν θα γινόταν το ίδιο σε διαφορετική περίπτωση...

Κ.Π.